Muzykoterapia

Tradycje stosowania muzyki w terapii sięgają już czasów plemiennych, kiedy szaman w czasie rytuałów leczniczych stosował śpiew, grę na instrumentach i taniec. Obecnie jest to dziedzina oparta na podstawach naukowych, w której muzykoterapeuta w procesie kształcenia musi przyswoić wiedzę z zakresu wielu dyscyplin naukowych (m.in. psychologii, medycyny, pedagogiki, psychoterapii etc.).
Podstawowym środkiem oddziaływania w muzykoterapii jest dźwięk, muzyka, która często jest wyzwalaczem i katalizatorem przeżyć i emocji. Ze względu na techniki stosowane obecnie w muzykoterapii zasadniczo wyróżnia się podział na: muzykoterapię aktywną, do której zalicza się oddziaływania angażujące „fizycznie” (jak śpiew, gra na instrumentach, ruch przy muzyce, improwizacja) oraz muzykoterapię receptywną, której podstawą jest słuchanie muzyki, relaksacja i wizualizacja. Równolegle istnieje, bazujące na metodach i podejściach, rozróżnienie na „muzykę w terapii” oraz „muzykę jako terapię”. W pierwszym przypadku muzyka stosowana jest jako element każdej sesji – istotny, jednak nie zawsze podstawowy. Często stanowi tło lub uzupełnienie stosowanych technik psychoterapeutycznych czy ćwiczeń rehabilitacyjnych. Koncepcja „muzyki jako terapii” wyznacza muzyce priorytetowe miejsce w czasie każdej sesji. Uznaje się, że już sam kontakt z muzyką, jej odtwarzanie lub tworzenie ma znaczący walor terapeutyczny. Potocznie mianem muzykoterapii określa się niekiedy również terapię zajęciową, w której muzyka, śpiew, czy gra na instrumentach odgrywają podstawową rolę (przyjętym na świecie warunkiem nazywania takich zajęć "muzykoterapią" jest posiadanie przez osobę je prowadzącą odpowiednich kwalifikacji do wykonywania zawodu muzykoterapeuty).
W sesji muzykoterapii może uczestniczyć każda osoba, bez względu na poziom jej umiejętności muzycznych, stopień niepełnosprawności, czy rodzaj zaburzeń. Przeciwwskazania odnoszą się jedynie do osób cierpiących na tzw. epilepsję muzykogenną oraz w przypadkach ostrych stanów psychotycznych. Dla terapeuty oraz dla efektywności terapii liczy się przede wszystkim sam proces, zaangażowanie uczestników. Z tego też względu śpiewu, czy improwizacji muzycznych powstających w czasie sesji muzykoterapii nigdy nie ocenia się w kategoriach artystycznych czy estetycznych.
Współcześnie na świecie istnieje kilka głównych modeli muzykoterapii, pośród których należy wymienić:
  • Muzykoterapia kreatywna (zwana również muzykoterapią Nordoff-Robbins)
  • Wizualizacja Kierowana z Muzyką (Guided Imagery and Music)
  • Muzykoterapia improwizacyjna
  • Muzykoterapia zorientowana analitycznie
  • Muzykoterapia behawioralna
W Polsce zaś najbardziej znane są metody:
  • Portret Muzyczny (E. Galińskiej)
  • Mobilna Rekreacja Muzyczna (M. Kierył)
Przebieg sesji muzykoterapii zależny jest przede wszystkim od osoby, z którą muzykoterapeuta pracuje, jej potrzeb, problemów i deficytów, celu oraz zastosowanego modelu muzykoterapii.
Elementy muzyki:
Muzyka wpływa na:
  • samopoczucie człowieka
  • napięcie mięśni
  • układ krążenia (podwyższa lub obniża puls)
  • działa na układ pokarmowy i oddechowy
  • odpowiednio dobraną muzykę stosuje się w łagodzeniu bólu i w czasie zabiegów chirurgicznych, stomatologicznych, w położnictwie i ginekologii
  • oddziaływanie muzyką stosuje się w chorobach psychosomatycznych, a także w rehabilitacji narządów ruchu
Cele muzykoterapii:
  • uspokojenie, rozluźnienie
  • poznanie (cel dydaktyczno-poznawczy)
  • zabawa
  • poznanie siebie nawzajem
  • kulturotwórcza
  • wytworzenie za pośrednictwem muzyki równowagi pomiędzy sferą przeżyć emocjonalnych a procesami fizjologicznymi
Funkcje:
  • muzyka pozwala na docieranie do głęboko ukrytych konfliktów oraz wydobywa i aktywizuje emocje
  • poprawa nastroju uczestnika oraz realizacja ćwiczeń zaburzonych sfer psychicznych
  • dostarczenie pozytywnych przeżyć uczestnikowi
  • pozwala na specyficzne doznania mogące doprowadzić do głębszego zainteresowania muzyką
  • wspólne przeżywanie pozytywnych emocji daje szansę na przełamanie barier nieśmiałości, rozładowanie napięcia
  • stwarzanie okazji do zabawy

Profesjonalizacja muzykoterapii w Polsce
Od 2012 roku ruszyła certyfikacja muzykoterapeutów prowadzona przez powołane w tym celu Polskie Stowarzyszenie Muzykoterapeutów (PSMT) (http://arteterapia.pl/polskie-stowarzyszenie-muzykoterapeutow/). Proces certyfikacji opracowany i kierowany przez Polskie Stowarzyszenie Muzykoterapeutów przy wsparciu Komisji Edukacji i Szkolenia Muzykoterapeutów Światowej Federacji Muzykoterapii (Commission on Education and Training, WFMT) ma na celu wyłonienie i rekomendowanie instytucjom państwowym, prywatnym, placówkom terapeutycznym, leczniczym, edukacyjnym muzykoterapeutów dobrze wykonujących swoją pracę. W skład Komisji Certyfikacyjnej wchodzą uznani specjaliści z zakresu muzykoterapii z Polski i zagranicy. Informacje o procesie certyfikacji znaleźć można na stronie: http://arteterapia.pl/regulamin-certyfikacji/

Bibliografia

 Źródło  http://pl.wikipedia.org/wiki/Muzykoterapia